Dozwolony użytek to zasada prawna, która w określonych okolicznościach pozwala na wykorzystanie materiałów chronionych prawem autorskim bez zgody właściciela tych praw.
YouTube otrzymuje wiele żądań usunięcia filmów, które zdaniem właścicieli praw naruszają ich prawa autorskie. Czasami żądania te mają zastosowanie do filmów, które kwalifikują się do wyłączenia ochrony prawa autorskiego lub wydają się spełniać kryteria zasady dozwolonego użytku.
Jeśli wykorzystanie w filmie materiałów chronionych prawem autorskim kwalifikuje się do wyłączenia ochrony prawa autorskiego, uznamy, że film jest zgodny z prawem i nie narusza praw autorskich. Dlatego często prosimy właścicieli praw autorskich o rozważenie, czy ma zastosowanie wyłączenie ochrony prawa autorskiego, zanim prześlą oni żądanie usunięcia treści do YouTube. Jeśli właściciel praw autorskich uważa, że film nie kwalifikuje się do takiego wyłączenia, musi przedstawić nam odpowiednie uzasadnienie.
Wyłączenie ochrony prawa autorskiego w różnych miejscach na świecie
Międzynarodowe zasady dotyczące wyłączenia ochrony prawa autorskiego często są podobne, ale mogą się różnić. W różnych krajach i regionach mogą obowiązywać inne zasady dotyczące tego, czy można wykorzystać materiały chronione prawem autorskim bez zgody właściciela tych praw.
W Stanach Zjednoczonych przyjmuje się, że dozwolonym użytkiem jest wykorzystanie cudzego materiału w komentarzach, recenzjach, badaniach, nauczaniu i materiałach informacyjnych. W Unii Europejskiej zasady dotyczące wyłączenia ochrony prawa autorskiego są bardziej restrykcyjne, a wykorzystanie materiałów musi pasować do konkretnych kategorii, takich jak cytat, krytyka, recenzja, karykatura, parodia czy pastisz. W innych krajach i regionach istnieje pojęcie „działania w dobrej wierze”, które może jednak mieć inny zakres.
W sądach każdy przypadek dozwolonego użytku jest oceniany indywidualnie. Zanim prześlesz film, który zawiera materiały chronione prawem autorskim, zastanów się, czy nie warto zasięgnąć porady prawnej.
4 czynniki dozwolonego użytku
W Stanach Zjednoczonych to sąd decyduje, co można uznać za dozwolony użytek. Sędzia rozważy, w jaki sposób 4 czynniki dozwolonego użytku mają zastosowanie do konkretnego przypadku. Te 4 czynniki to:
1. Cel i charakter wykorzystania materiału, np. komercyjny albo edukacyjny non-profit
2. Charakter utworu chronionego prawami autorskimi
3. Długość i istotność użytego fragmentu w stosunku do całego utworu chronionego prawem autorskim
4. Wpływ rynkowy, jaki wykorzystanie może mieć na utwór objęty prawem autorskim lub jego wartość
Inicjatywa YouTube dotycząca ochrony dozwolonego użytku
Czasami prosimy też twórców o dołączenie do inicjatywy chroniącej niektóre przykłady „dozwolonego użytku” w YouTube przed żądaniami usunięcia treści. W ramach tej inicjatywy YouTube zabezpiecza twórców, których filmy mimo zgodności z zasadą dozwolonego użytku zostały objęte prośbą o usunięcie z powodu naruszenia praw autorskich, przed kosztami prawnymi w wysokości maksymalnie miliona dolarów, jeśli prośba o usunięcie treści doprowadzi do procesu o naruszenie praw autorskich.
Celem tej inicjatywy jest zapewnienie tym twórcom szansy na ochronę ich utworów. Stworzono ją również z myślą o środowisku twórczym i jego edukacji zarówno w kwestii znaczenia, jak i ograniczeń dozwolonego użytku. Ze względu na różnice w przepisach regulujących takie korzystanie z treści w różnych krajach i regionach (jak opisano powyżej) możemy oferować taką pomoc tylko twórcom mieszkającym w USA, którzy zgodzili się, by ich treści były dostępne tylko w Stanach Zjednoczonych.
Więcej informacji
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o dozwolonym użytku, w internecie znajdziesz wiele informacji na ten temat. Te strony podajemy tylko w celach informacyjnych. Nie są one promowane przez YouTube:
- Zbiór sprawdzonych metod dotyczących dozwolonego użytku filmów online przygotowany przez Center for Media and Social Impact
- Szczegółowe objaśnienie 4 czynników przygotowane przez Digital Media Law Project
- Zbiór orzeczeń sądowych dotyczących dozwolonego użytku przygotowany przez amerykański Urząd ds. Praw Autorskich